رشد و تکامل دندان‌های شیری از دوران جنینی آغاز می‌شود و نخستین نشانه‌های این تکامل در حدود هفته ششم زندگی جنینی نمایان می‌گردد. در زمان تولد، نوزاد به‌طور طبیعی دارای بیست دندان شیری است که در عمق استخوان فک و در زیر بافت لثه پنهان هستند؛ ده دندان در فک بالا و ده دندان در فک پایین قرار دارند.
والدین معمولاً سوالات زیادی درباره‌ی روند رویش دندان‌های شیری فرزندان خود دارند؛ از جمله اینکه این دندان‌ها چه زمانی رویش می‌کنند، چه علائمی نشانه آغاز رویش دندان است و چگونه می‌توان درد و ناراحتی ناشی از این فرایند را تسکین داد. با توجه به اهمیت این موضوع برای والدین، در ادامه این مقاله به توضیح مختصری در این زمینه پرداخته و به برخی از این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد تا نگرانی‌های آنها تا حدودی کاهش یابد.
زمان و ترتیب رویش دندان شیری از حدود ۶ ماهگی آغاز می‌شود و به‌طور معمول تا ۲ تا ۳ سالگی به تکامل می‌رسد. نخستین دندان‌هایی که معمولاً ظاهر می‌شوند، دندان‌های پیشین فک پایین هستند. این دندان‌ها در بیشتر کودکان بین ۶ تا ۱۰ ماهگی رویش می‌کنند و به عنوان اولین دندان‌های شیری شناخته می‌شوند. پس از آن، دندان‌های پیشین فک بالا بین ۸ تا ۱۲ ماهگی بیرون می‌آیند.
به تدریج، دندان‌های دیگر مانند دندان‌های نیش و مولرهای اول نیز در هر دو فک ظاهر می‌شوند. ترتیب رویش ممکن است در هر کودک کمی متفاوت باشد، اما اغلب دندان‌ها به همین ترتیب و زمان تقریبی رویش می‌کنند. رویش دندان‌های شیری معمولاً به شکل متقارن رخ می‌دهد؛ به این معنا که دندان‌های مشابه در دو سمت چپ و راست فک به‌طور همزمان ظاهر می‌شوند.
پس از رویش دندان‌های پیشین، دندان‌های نیش معمولاً بین ۱۶ تا ۲۲ ماهگی رشد می‌کنند و پس از آن، دندان‌های مولر دوم بین ۲۵ تا ۳۳ ماهگی به‌عنوان آخرین دندان‌های شیری رویش می‌یابند. در پایان، کودکان معمولاً در حدود ۲ تا ۳ سالگی دارای بیست دندان‌های شیری کامل هستند. ترتیب و زمان رویش این دندان‌ها به کودکان کمک می‌کند تا برای تغذیه و گفتار آماده شوند و به مرور با بزرگ شدن فک، جایگزینی دندان‌های شیری با دندان‌های دائمی آغاز خواهد شد.
رویش دندان شیری در نوزادان و کودکان یک فرآیند طبیعی است که معمولاً با علائم و تغییرات خاصی در رفتار و حالات آنها همراه است. برای بعضی کودکان، این مرحله به‌طور طبیعی و بدون درد و ناراحتی خاصی طی می‌شود، اما برخی دیگر ممکن است در طی این دوره ناراحتی‌هایی را تجربه کنند. علائم معمول رویش دندان در نوزادان و کودکان نوپا شامل موارد زیر می‌شود:
اگرچه رویش دندان پدیده‌ای طبیعی است، اما معمولاً علائم شدیدی مانند تب بالا، اسهال یا آبریزش بینی را به همراه ندارد. در صورتی که کودک شما دچار علائمی مانند تب بالا، اسهال شدید یا آبریزش بینی می‌شود و این علائم بیش از ۲۴ ساعت طول می‌کشند، بهتر است آنها را به عنوان علائم طبیعی رویش دندان تلقی نکنید و با مراجعه به پزشک متخصص اطمینان حاصل کنید که این علائم ناشی از بیماری‌های دیگر نباشد.
از حدود ۶ سالگی، دندان‌های شیری جلویی کودک شروع به لق شدن و افتادن می‌کنند تا به‌تدریج جای خود را به دندان‌های دائمی بدهند. البته، این فرآیند می‌تواند از یک سال پیش از این سن نیز آغاز شود که امری طبیعی و بدون نگرانی است. اولین دندانی که معمولاً لق می‌شود، دندان‌های پیشین میانی فک پایین است.
در این زمان بهتر است به کودک توضیح داده شود که افتادن دندان شیری، بخشی از روند طبیعی رشد است و جای نگرانی ندارد، تا حس اطمینان و آرامش بیشتری پیدا کند. با گذشت زمان و افزایش سن، دندان‌های دیگر شیری نیز یکی‌یکی می‌افتند و با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند. به‌طور معمول، این روند تا سنین ۱۱ تا ۱۳ سالگی ادامه می‌یابد و در پایان این دوره، اکثر دندان‌های شیری کودک با دندان‌های دائمی جایگزین شده‌اند.
در سن ۶ تا ۷ سالگی، اولین دندان آسیای بزرگ دائمی که به "دندان شش" معروف است، پشت دندان‌های شیری رویش می‌کند. بسیاری از والدین به اشتباه فکر می‌کنند که چون این دندان جایگزین دندان‌های شیری نشده، پس خودش نیز یک دندان شیری است. اما باید بدانند که این دندان دائمی است و مراقبت از آن اهمیت ویژه‌ای دارد.
در این سن، به‌دلیل اینکه کودکان هنوز به‌خوبی به رعایت بهداشت دهان و دندان توجه نمی‌کنند، دندان شش در معرض بیشترین خطر پوسیدگی قرار دارد. بنابراین، لازم است که والدین نسبت به سلامت این دندان توجه خاصی داشته باشند، چرا که از دست دادن آن در این سن می‌تواند مشکلاتی برای ساختار دندان‌ها و جویدن در آینده ایجاد کند.
برای کاهش خطر پوسیدگی، بهتر است والدین کودک را به رعایت بهداشت دهان و دندان تشویق کنند و از مسواک زدن و نخ دندان به‌صورت منظم او اطمینان حاصل نمایند. مراجعه منظم به دندان‌پزشک اطفال و استفاده از پوشش‌های محافظتی مانند سیلانت دندان نیز می‌تواند به حفظ سلامت این دندان‌های دائمی کمک کند.
برای تسکین درد رویش دندان شیری در نوزادان، می‌توان از روش‌های ساده و خانگی استفاده کرد. دندان‌گیرهای خنک یکی از بهترین ابزارها هستند؛ کافی است دندان‌گیر را در یخچال قرار داده و سپس در اختیار کودک بگذارید تا با جویدن آن، لثه‌هایش کمی بی‌حس شود و درد کاهش یابد. همچنین، ماساژ آرام لثه‌ها با انگشت تمیز می‌تواند فشار را کاهش داده و به تسکین درد کمک کند.
از دیگر روش‌ها، استفاده از پارچه خنک یا خوراکی‌های سرد مانند ماست یا پوره میوه‌های سرد است که با بی‌حس کردن موقتی لثه‌ها، باعث آرامش کودک می‌شوند. در مواردی خاص، ژل‌های مخصوص دندان درآوردن نیز با مشورت پزشک می‌توانند به‌طور موقت درد را تسکین دهند. توجه و محبت والدین، مانند بغل کردن و بازی کردن با کودک، نیز تاثیر زیادی در کاهش بی‌قراری کودک خواهد داشت.
در این مقاله به بررسی دندان شیری، زمان درآمدن، زمان افتادن آن و… پرداختیم. همانطور که بیان کردیم زمان رویش و افتادن دندان‌های شیری مرحله‌ای طبیعی و مهم در رشد کودکان است که به‌طور معمول از حدود ۶ ماهگی آغاز و تا سن ۳ سالگی به تکامل می‌رسد. دندان‌های شیری نقش کلیدی در جویدن، صحبت کردن و حفظ فضای مناسب برای دندان‌های دائمی ایفا می‌کنند. با رسیدن کودک به حدود ۶ سالگی، این دندان‌ها به‌تدریج شروع به لق شدن و افتادن می‌کنند تا دندان‌های دائمی جایگزین آنها شوند. این روند تا سنین ۱۲ تا ۱۳ سالگی ادامه دارد و در این مدت، اهمیت حفظ بهداشت دهان و دندان بسیار زیاد است.
افتادن دندان‌های شیری نشانه‌ای از رشد و تغییر است و والدین با مراقبت و حمایت از کودک در این دوران، می‌توانند او را به سوی سلامت دهان و دندان در بزرگسالی هدایت کنند. اگر به دنبال دندانپزشکی مناسب کودکان و نوجوانان هستید، مطب دکتر سعیده رحیمی بهترین گزینه است. در این مطب از به‌روزترین دستگاه‌های دنداپزشکی برای زیباتر کردن لبخند کودکتان استفاده می‌شود.
دندان شیری کودکان چند تاست و کی می افتد؟
دندان شیری کودکان، اولین دندان‌هایی هستند که در دهان کوچک آنها ظاهر می‌شوند و نقش حیاتی در تغذیه و تکامل سالم کودکان دارند. والدین اغلب درباره تعداد دندان‌های شیری و زمان افتادن آنها کنجکاو هستند. دانستن این موارد می‌تواند به والدین کمک کند تا مراقبت بهتری از دهان و دندان کودکان خود داشته باشند و از مشکلات احتمالی پیشگیری کنند.
عصب کشی دندان شیری چقدر طول میکشد؟
عصب کشی دندان شیری یکی از درمان‌های ضروری دندانپزشکی برای کودکان است و نقش مهمی در حفظ سلامت دندان‌ها و جلوگیری از مشکلات دندانی در آینده ایفا می‌کند. دندان‌های شیری به دلیل نقش کلیدی‌شان در حفظ فضای مناسب برای رشد دندان‌های دائمی و در تکمیل فرآیند جویدن و صحبت کردن کودک، باید به درستی مراقبت شوند. در صورتی که دندان شیری دچار عفونت یا آسیب‌های شدید شود، عصب‌کشی می‌تواند به نجات و حفظ دندان کمک کرده و از بروز مشکلات پیچیده‌تری در آینده پیشگیری کند.
